Menno van Coehoorntocht

Laat u meenemen in de verhalen van de vesting van Bergen op Zoom

De middeleeuwen is het tijdperk van de vestingbouw. Zodra er steden ontstaan voelen inwoners  de behoefte zicht te verdedigen tegen ieder die het op hun welvaart heeft gemunt.

Als de wapens beter worden volstaan hoge dikke muren en  zware poorten niet meer. De steden verstoppen zich achter zware vestingwallen met bastions, ravelijnen en lunetten. In Frankrijk verheft de vestingbouwer Vauban de kunst van het ontwerpen van onneembare vestingen tot grote hoogten. 

Maar in Nederland hebben we een speciaal probleem: het water. Menno van Coehoorn, een beroemd militair past de ideeën van Vauban aan,  aan de Nederlandse situatie. Hier is het niet perse een brede wal die de vijand moet keren; het water kan helpen!  Menno van Coehoorn neemt  inundaties op in de verdediging van stad en land. In de traditie van de verschillende Hollandse Waterlinies, ontwerpt  Menno aan het einde van de 17e eeuw de Zuiderfrontier, de waterlinie van het westen van Brabant tot aan de Duitse grens, om al het gevaar vanuit het Zuiden het hoofd te kunnen bieden. Tegenwoordig staat deze linie bekend als de Zuiderwaterlinie. Het is het meest uitgewerkte voorbeeld van hoe je in de 17e en 18e eeuw het land kan verdedigen. Ook meteen het laatste stadium van de vestingbouw; de wapens worden op zeker moment zo sterk dat het hele idee van verdedigen via wallen , bastions, Ravelijnen en lunetten, achterhaald  is.

De Bergen op Zoomse delen van de Zuiderwaterlinie  laten het eindstadium zien van vestingbouw in Nederland, met alles daarin gerepresenteerd: bastions, ravelijnen, lunetten, glacis  en innundaties maar ook luistergangen, kilometers lange galerijen en ‘fladdermijnen’.

Veel van de vesting is gesloopt; niet zichtbaar maar vaak nog wel aanwezig onder het maaiveld. We spreken over de ‘Verborgen Vesting’.  In Bergen op Zoom is een deel blootgelegd en te bezoeken. In een kelder vindt u de resten van een deel van de vesting met de resten van  een massieve traptoren, de ‘ Galerie Majeure’ en fladdermijnen.

Dan is er de unieke situatie dat er een maquette is gemaakt in 1750, waarop de hele stad met in detail alle huizen en de gehele vesting. Alles bij elkaar zo’n 15 bij 6 meter groot.

In de Menno van Coehoorn-tocht krijgt u een volledig beeld van de vesting van Menno van Coehoorn; we gaan bij de VVV de trap op naar de maquette. Daar hebben we het volledige overzicht en zien we het strategisch vernuft van Menno van Coehoorn. Dan gaan we door de stad naar een nog bestaand Ravelijn, we dalen af in de kazematten en wanen ons soldaten die door de schietgaten loeren naar de vijand. Tot slot zien we de opgegraven resten in de Kelder en worden we op gigantische filmdoeken verrast door het verhaal van de belegering van de Fransen in 1747, die een einde maakten aan de roemruchte vesting.

De Menno van Coehorntocht duurt ca. 2,5 - 3 uur.